Oleh : Raden Ngabehi Ranggawarsito Mangkarya darajating praja Kawuryan wus sunyaturi Rurah pangrehing ukara Karana tanpa palupi Atilar silastuti Sujana sarjana kelu Kalulun kala tida Tidhem tandhaning dumadi Ardayengrat dene karoban rubeda Retune ratu utama Patihe patih linuwih Pra nayaka tyas raharja Panekarane becik-becik Paranedene tan dadi Paliyasing Kala Bendhu Mandara mangkin andadra Beda-beda ardaning wong saknegara Katetangi tangisira Sira sang paramengkawi Kawileting tyas duhkita Katamen ing ren wirangi Dening upaya sandi Samaruna angrawung Mangimur manuhara Met pamrih melik pakolih Temah suka ing karsa tanpa wiweka Dasar karoban pawarta Berbaratun ujar lamis Pinudya dadya pangarsa Wekasan malah kawuri Yan pinikirin sayekti Mundhak apa aneng ngayun Andhedher kaluputan Siniraman banyu lali Lamun tuwuh dadi kekembangin beka Ujaring panitisastra Awewarah asung peling Ing jaman keneng musibat Wong ambeg jatmika kontit Mengkono yen niteni Pedah apa amituhu Pawarta lolawara Munduk angreranta ati Angurbaya angiket cariteng kuna Keni kinarta darsana Panglimbang ala lan becik Sayekti akeh kewala Lelakon kang dadi tamsil Masalahing ngaurip Wahaninira tinemu Temahan anarima Mupus pepesthening takdir Puluh-puluh anglakoning kaelokan Amenangi jaman edan Ewuh aya ing pambudi Milu edan nora tahan Yen tan milu anglakoni Boya kaduman melik Kaliren wekasanipun Ndilalah karsa Allah Begja-begjane kang lali Luwih begja kang eling lawan waspada Semono iku bebasan Padu-padune kepengin Enggih mekoten man doblang Bener ingkang angarani Nanging sajroning batin Sejatine nyamut-nyamut Wis tuwa are papa Muhung mahas ing asepi Supaya pangaksamaning Hyang Sukma Beda lan kang wus santosa Kanarilah ing Hyang Widhi Satiba malanganeya Tan susah ngupaya kasil Saking mangunah prapti Pangeran paring pitulung Marga samaning titah Rupa sabarang pakolih Parandene maksih taberi ikhtiyar Sakadare linakonan Mung tumindak mara ati Angger tan dadi prakara Karana riwayat muni Ikhtiyar iku yekti Pamilihing reh rahayu Sinambi budidaya Kanthi awas lawan eling Kanthi kaesthi antuka parmaning Sukma Ya Allah ya Rasulullah Kang sipat murah lan asih Mugi-mugi aparinga Pitulung ingkang martini Ing alam awal akhir Dumununging gesang ulun Mangkya sampun awredha Ing wekasan kadi pundi Mula mugi wontena pitulung Tuwan Sageda sabar santosa Mati sajeroning ngaurip Kalis ing reh aruraha Murka angkara sumingkir Terlen meleng malat sih Sanityaseng tyas mematuh Badharing sapudendha Antuk mayar sawetawis Borong angsa sawarga mesi martaya | Keadaan negara waktu sekarang Sudah semakin merosot Situasi telah rusak Karena sudah tak ada yang dapat diikuti lagi Sudah banyak yang meninggalkan aturan-aturan lama Orang cendekiawan terbawa arus Kala Tidha (zaman penuh keraguan) Suasana mencekam Karena dunia penuh dengan kerepotan Sebetulnya rajanya tergolong baik Patihnya juga cerdik Anak buahnya baik Pemuka-pemuka masyarakat baik Namun semua itu tidak menciptakan kebaikan Oleh karena daya zaman Kala Bendu Bahkan kerepotan semakin menjadi-hadi Lain orang, lain pikiran dan maksudnya Waktu itulah perasaan sang Pujangga menangis Penuh kesedihan Mendapat hinaan dan malu Akibat perbuatan seseorang Tampaknya orang itu memberi harapan menghibur Sehingga sang pujangga karena gembira hatinya Dan tidak waspada Persoalannya hanyalah karena kabar angin yang tidak pasti Akan ditempatkan sebagai pemuka Tetapi akhirnya sama sekali tidak benar Bahkan tidak diperhatikan sama sekali Sebenarnya bila direnungkan Apa gunanya menjadi pemimpin? Hanya akan membuat kesalahan saja Terlebih bila sampai lupa diri Hasilnya tidak lain hanya kerepotan Menurut buku Panitisastra (ahli sastra) Sebenarnya sudah ada peringatan Dalam zaman yang penuh kerepotan dan kebatilan ini Orang berbudi tidak terpakai Demikianlah jika kita meneliti Apa gunanya meyakini kabar angin Akibatnya hanya kan menyusahkan hati saja Lebih baik membuat karya-karya Kisah zaman dulu kala Membuat kisah lama ini Dapat dipakai kaca benggala Guna membandingkan Perbuatan yang salah dan yang benar Sebenarnya banyak sekali Contoh-contoh dalam kisah lama Mengenai kehidupan yang mendinginkan hati Akhirnya pasrah dan menyerahkan diri Kepada kehendak Tuhan Segalanya itu karena sedang mengalami kejadian aneh-aneh Hidup di zaman edan Memanglah repot Mau mengikuti tidak sampai hati Tapi jika tidak mengikuti zaman Tidak mendapat apa-apa Akhirnya menderita kelaparan Namun sudah kehendak Tuhan Meskipun orang yang lupa itu bahagia Namun lebih bahagia lagi Orang yang selalu ingat dan waspada Semua itu sebetulnya Hanya karena keinginan semata Benar demikian? Memang benar jika ada yang meyakini Tapi di dalam hati repot juga Di usia tua, mau apa? Lebih baik menyepi diri Agar mendapat ampunan dari Tuhan Lain pula bagi yang sudah makmur Mendapat rahmat Tuhan Bagaimanapun nasibnya selalu baik Tak perlu susah payah Tiba-tiba mendapat anugerah Namun tetap masih beriktiar Apapun dilaksanakan Hanya membuat kesenangan Pokoknya tak menimbulkan persoalan Agaknya ini sesuai dengan petuah Bahwa manusia wajib berikhtiar Harus memilih jalan yang baik Bersamaan dengan usaha tersebut Juga harus awas dan waspada Agar mendapat rahmat-Nya Ya Allah ya Rasulullah Yang bersfat pemutah dan pengasih Berikanlah pertolongan kepada hambamu Di saat-saat menjelang akhir ini Sekarang kami sudah tua Bagaimana nantinya Hanya Tuhan yang mampu menolong Semoga kami tetap sabar dan sentosa Selah mati dalam hidup Lepas dari kerepotan Jauh dari angkara murka Biarkan kami memohon hanya pada-Mu Agar mendapat pengampunan Dan kami serahkan segenap jiwa dan raga |
Home »
» Serat Kala Tidha